چرا وبلاگ نقد موسیقی؟

 نمی توان انکار کرد که نگارش ثبت ضبط  وکاوش های موسیقی محلی و حتی دیگر پژوهش های هنر فولکوریک کاری  دشوار است.

        هویت اصلی هر قومی در آیینه ی فرهنگ و ارزش های اخلاقی و اجتماعی اش روشن می شود و هر قدر این آیینه شفاف تر باشد هویت اصیل بیشتر آشکار می شود. تقویت فرهنگ های کوچک و بومی و شناخت آن بستری را فراهم می سازد که در این مسیر فرهنگ اصیل و ملی به شکوفایی می رسد که دستاورد آن وحدت است. هر یک از ترانه های فولکلوریک و زیبایی های نهفته در آن ریشه در طبیعت ناب و سرچشمه در ویژگی های قومی و فرهنگی و اجتماعی دارد و در همه ی آنها "عشق" که خود محصولی اجتماعی است موج می زند. با توجه به اینکه هر ناحیه و منطقه بافت اجتماعی – جغرافیایی و آیین های مخصوص به خود دارد ، موسیقی مخصوص به خود نیز داردکه موسیقی دریا در نواحی بندر و موسیقی کوه در نواحی کوهستانی گواه بر این مدعاست.

      
   

موسیقی نواحی به لحاظ وشرایط  خاصی که دارد می تواند آیینه ی تمام نمای مردم و فرهنگ و هنر ناحیه باشد. موسیقی هر قوم و ملتی با آن ملت متولد می شود. به ظهور رسیدن ذوق و فکر و احساس این اقوام در عین سادگی از زیبایی و ظرافت عمیقی برخوردار است. هنر عامه از سبک و سلیقه ی شخصی پیروی نمی کند دربطن اجتماع جای دارد و بر اندیشه جمعی استوار است و متعلق است به  همه ی مردم . نغمه هایی  که  به روح و روان مردم آن ناحیه بسته است.

        موسیقی محلی بسته به البسه بومی و ساز محلی نیست. بلکه تمام ارزش آن به شیوه ی صحیح اجرا و رعایت مبانی اصیل فرهنگ بومی بستگی دارد. شناخت و تشخیص انواع اصل و نا اصل این موسیقی نیز نیاز به کارشناس خبره ای دارد که از معلومات علمی کافی ، فرهنگ وسیع و بینش غنی برخوردار باشد.که بدلیل محرومیت استان هرمزگان تا کنون چنین کارشناسی نداشته ایم.

        هنرمندان موسیقی ما در گذر زمان اگر چه بصورت شفاهی و سینه به سینه اما سعی کرده اند این موسیقی را دست نخورده انتقال دهند و بر ماست که از صداقت آنها و هنرشان سواستفاده نکنیم.

              موسیقی جنوب ایران هم از نظر ملودیک و هم از نظر ریتمیک بسیار غنی و پر مایه است ازینروست که یکی از زیباترین ، پربارترین و متنوع ترین موسیقی فولکوریک است.

این ترانه ها که از نسلی به نسل دیگر می رسد نشانه ی طرز تفکر و تمدن و فرهنگ و گنجینه ی میراث کهن گذشتگان ماست و می تواند به عنوان منابع الهام آهنگسازان ما در خدمت موسیقی ملی قرار گیرد، و باید از این همه امکانات در ساختن و آفرینش های هنری استفاده کرد.

        یک موسیقی فراموش شده و رها شده دیگر نمی تواند دوباره احیا شود. این بدان علت است که میراث موسیقایی بدون شک آسیب پذیرترین مبحث فرهنگ های سنتی بشمار می آید. چه بسا  موسیقی محلی استان هرمزگان  که در این چند دهه با چنگ و دندان محفوظ مانده است من بعد با مشکلاتی نظیر نفوذ موسیقی غربی و....وآسیبهای بزرگتری از قبیل تغییر ذائقه جوانان واز دست دادن پیشکسوتان موسیقی دست و پنجه نرم کند.

        آنچه به مردمی که در یک جامعه زندگی می کنند هویت و تشخص می دهد، فرهنگی است که در آن رشد کرده و در آن بالیده اند. موسیقی ما ، بخش بزرگ و مهمی از فرهنگ مردم  ماست. مهمترین راه درک یک جامعه یا یک گروه اجتماعی شناخت فرهنگ آن جامعه و گروه است. با کمک فرهنگ می توان انسان و نوع رفتار و تفکرات او را شناخت. با شناخت دقیق عناصر ترکیب دهنده ی فرهنگ می توانیم درباره ی رفتار گروه های اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی به کار برنده فرهنگ نظر بدهیم. بنابر این برای اینکه خود را بشناسیم باید بدانیم که در چه فرهنگی رشد کرده ایم و با چه فرهنگی زندگی می کنیم. از آنجایی که این بخش از فرهنگ ساختار شفاهی دارد و در معرض آسیب پذیری بیشتر و از بین رفتن است ما باید نگران آثار فرهنگ شفاهی خود باشیم. گنجینه ی ارزشمند آثار ترانه های محلی که در ذهن ها و سینه های مردم ما هست:

۱-با یک دگرگونی بنیادی درساختار اجتماعی و اقتصادی کشور تغییر و تحول می یابد یا از یادها می رود یا فراموش می شود.

۲- اگر ما این ذخایر فرهنگی را امروز از زمین بکر و دست نخورده ی ذهن عام مردم بیرون نیاوریم و حفظ نکنیم دیگر چیزی از آن باقی نخواهد ماند.

  ۳-برای گرد آوری موسیقی محلی اگر ما خود که صاحبان این فرهنگ هستیم دلسوزی نکنیم دیگران برای میراث فرهنگی ما دلسوزی نخواهند کرد.

        بنابر این با توجه به این امر ضرورت تسریع در کار گردآوری و بررسی موسیقی های بومی در میان قومها و طایفه ها و گروه های گوناگون و ضبط و ثبت بیدرنگ همه آثار پیش از جدایی پذیری از رفتارها و دوری از زبانها و زدودگی از یادها و در نتیجه از دست رفتن بخش بزرگی از میراث اجتماعی ما بسیار بایسته می نماید.

امروزه تعدادی از ترانه های ما در بعضی از کتاب ها به چاپ رسیده که بدون نت و موسیقی است از نظر صحت واصالت نیز باید با تردید به آنها نگریست و یا در جاهای مختلف بدون رعایت حق صاحب اثر به نحو کاملا غیر بومی و اشتباه اجرا شده است.

نگارنده ی این سطور نیز پس از سالها تجربه و تلاش و ممارست با موسیقی هرمزگان و پژوهش های میدانی و استفاده از تجربیات پیش کسوتانِ سعادت آن را دارم که در کتاب ترانه های دوست خوبم مجید ذاکری باغستانی برای ثبت پارتیتورهای آن  سهیم باشم.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

منابع :

- آهنگهای محلی جنوب ایران – انتشارات اداره کل هنرهای زیبای کشور

- ترانه های روستایی ایران گردآوری و تنظیم روبیک گریگوریان

- موسیقی بوشهر تحقیق یوزف کوکرتز – محمد تقی مسعودیه انتشارات سروش تهران 1335

- موسیقی بلوچستان تحقیق محمدتقی مسعودیه انتشارات سروش تهران 1364

- موسیقی مذهبی ایران – موسیقی تعزیه – محمدتقی مسعودیه انتشارات سروش 1367